Chronische leverziekten zijn verantwoordelijk voor 1,8% van alle sterfgevallen in Europa en bij gebrek aan beleid om de alcoholconsumptie terug te dringen zal dit percentage naar verwachting stijgen.
In de afgelopen dertig jaar zijn de sterfgevallen als gevolg van chronische leverziekten met 25% gestegen en die als gevolg van leverkanker met 70%. Hoewel verschillende factoren hieraan bijdragen, zoals slechte eetgewoonten en een sedentaire levensstijl, is alcohol de belangrijkste verzwarende factor. Een studie gepresenteerd op het congres van de European Association for the Study of the Liver (EASL) suggereert dat het verhogen van de prijzen en belastingen op alcohol mogelijk leverkanker met ongeveer 5% en chronische hartziekten met 7% zou kunnen verminderen tegen 2023.
Het verhogen van de alcoholbelasting vormt een aanzienlijk probleem voor de volksgezondheid, zoals blijkt uit onderzoek met behulp van epidemiologische en consumptiegegevens uit Frankrijk, Nederland en Roemenië. Volgens María Buti, volksgezondheidsadviseur bij EASL, heeft Europa het hoogste alcoholgebruik ter wereld. Het studiemodel evalueert de potentiële vermindering van de alcoholconsumptie op basis van drie verschillende scenario's* en beoordeelt hun impact op leverziekten. Van de verschillende onderzochte beleidsmaatregelen was de meest effectieve aanpak het invoeren van een minimumeenheidsprijs (MUP) van 1 euro per "standaardeenheid alcohol", wat overeenkomt met 12,7 ml pure alcohol of 10 g alcohol. Als dit prijsmodel zou worden toegepast, zou een fles gedistilleerde alcohol met een alcoholvolume van 40% niet voor minder dan 24 euro verkocht kunnen worden en een fles wijn niet voor minder dan 7 euro.
De alcoholindustrie uit haar ongenoegen
In reactie op critici die deze maatregelen ‘inherent regressief’ noemen (waarbij een hogere belastingdruk wordt opgelegd aan huishoudens met een laag inkomen), antwoordt de volksgezondheidsadviseur dat alcoholgerelateerde kwesties ook dit patroon volgen. De alcoholindustrie gebruikt dit argument vaak om zich tegen de implementatie van dit beleid te verzetten, waarbij ze beweert dat dit een negatieve impact zou hebben op armere gemeenschappen en oneerlijk zou zijn. Het tegenargument is echter dat alcohol- en voedingsgerelateerde gezondheidsproblemen ook onevenredig veel mensen met lage inkomens treffen. Deze bevolkingsgroepen hebben een groter risico op chronische leverziekten en zouden daarom baat hebben bij een dergelijke belastingheffing, legt María Buti, adviseur volksgezondheid, uit.
Het belasten van alcohol als een manier om levens te redden is effectief gebleken in Schotland en Wales. Deze landen voerden in 2018 en 2020 een minimumprijsbeleid in, wat resulteerde in een omzetdaling van 3,5% in het jaar na de prijsverhoging. Uit een onderzoek gepubliceerd in The Lancet bleek dat de minimumprijs van 50 cent per eenheid alcohol in Schotland ongeveer 150 alcoholgerelateerde sterfgevallen per jaar voorkwam. Dr. Jean-Pierre Thierry, medisch adviseur van France Assos Santé, zegt dat de relatie tussen het verhogen van de prijzen en het verminderen van de consumptie een wiskundige zekerheid is. Dit beginsel geldt ook voor tabak, waar opeenvolgende prijsstijgingen, gewone verpakkingen en terugbetaling van nicotinevervangers hebben bijgedragen aan het terugdringen van het roken, vooral onder jongeren.
*Er zijn drie prijsmodellen geanalyseerd: € 1 minimum eenheidsprijs (MUP) voor alcohol; een combinatie van € 0,7 MUP en een belasting op suikerhoudende dranken; een combinatie van € 0,7 MUP, SSB-belasting en een volumetrische belasting op alcohol.
